فن هیتر

فن هیتر چیست و چگونه کار می‌کند؟

فن هیتر یک وسیله گرمایشی است که به کمک جریان الکتریسیته کار می‌کند. عمل گرمایش در فن هیتر به‌وسیله یک المنت حرارتی انجام می‌گیرد؛ به این نحو که با اتصال دستگاه به جریان برق، المنت شروع به داغ شدن می‌کند و درنتیجه هوای محیط گرم می‌شود. نقش فن نیز سرعت بخشیدن به عمل گرمایش محیط است. در ادامه، بیشتر به چیستی و طرز کار فن هیتر می‌پردازیم و جزئیات بیشتری را دررابطه‌با این دستگاه بررسی می‌کنیم؛ سپس به سراغ بررسی مزایا و معایب آن‌ها می‌رویم تا بتوانید در انتخاب و خرید فن هیتر، آگاهانه‌تر عمل کنید.

در کنار وسایل گرمایشی متداولی مثل شوفاژها، رادیاتورها و وسایل گازسوز، یک سری وسایل گرمایشی دیگری هم هستند که به کمک جریان الکتریسیته کار می‌کنند. در این وسایل گرمایشی از المنت‌های حرارتی برای گرمایش کمک گرفته می‌شود. این المنت‌ها معمولاً از آلیاژهای فلزی نیکروم ساخته می‌شوند. آلیاژ‌های به‌کاررفته در این المنت‌ها، در کنار رسانایی الکتریکی مناسب، مقاومت بالایی نیز دارند. در نتیجه وقتی جریان الکتریکی در دو سر سیم نیکروم برقرار می‌شود، سیم شروع به داغ شدن می‌کند. این حرارت ایجادشده عامل گرمایش در هیترهای الکتریکی است.

 نقش فن نیز در این وسایل گرمایشی، کمک‌کردن به برقراری بهتر جریان گرمایش در محیط است. فن هوای گرم را در محیط پخش می‌کند و به گرمایش آن سرعت می‌بخشد.

حالا که با طرز کار کلی فن هیتر آشنا شدید، شاید کمی اطلاعات فنی در این مورد برایتان جالب باشد. یکی از راه‌های متداول برای گرمایش فضاهای بسته، استفاده از گرمایش به روش همرفت است. در این روش از ساده‌ترین قوانین ترمودینامیکی استفاده می‌شود. بر طبق این قوانین، هوای گرم سبک‌تر از هوای سرد است؛ در نتیجه لایه‌های هوای گرم همواره بالاتر از لایه‌های هوایی سرد قرار می‌گیرند.

همین عبارت علمی ساده، بنای ساخت وسایل گرمایشی است. اغلب وسایل گرمایشی در سطح زمین کار گذاشته می‌شوند. باتوجه‌به پایین‌تر بودن دمای هوا در نزدیکی سطح زمین، تفاوت دمای ایجادشده بین وسیله گرمایشی و دمای اطراف باعث انتقال حرارت بین منبع گرمایش و هوای اطرافش می‌شود. زمانی که انتقال حرارت اتفاق می‌افتد، توده هوای سرد رفته‌رفته گرم‌تر می‌شود و باتوجه‌به قانونی که بالاتر شرح دادیم، با هوای سردتر جایگزین می‌شود. توده هوایی که گرم شده، به سمت بالا حرکت می‌کند و توده هوایی که دمای پایین‌تری دارد، به قسمت پایینی خانه منتقل می‌شود. این شکل از انتقال حرارت بین منبع گرمایش و هوای اطراف را اصطلاحاً جریان همرفت می‌نامند.

در فن‌هیترهای برقی نیز درست از همین فرایند برای گرمایش محیط استفاده می‌شود؛ با این تفاوت که اینجا پای یک فن قدرتمند نیز به کل فرایند باز می‌شود. دلیل استفاده از این فن سرعت بخشیدن به فرایند انتقال گرماست. فن درون دستگاه، هوای اطراف هیتر را به جریان می‌اندازد و باعث می‌شود هوای سرد به‌سرعت با هوای گرم شده جایگزین شود. نتیجه این عمل، بهبود بخشیدن فرایند گرمایش اتاق است. علاوه بر بحث قدرت گرمایشی بیشتر، مصرف انرژی نیز در مدل‌های فن دار پایین‌تر خواهد آمد. این دو ویژگی مهم‌ترین دلیل‌ها برای خرید فن‌هیتر به‌جای بخاری‌های برقی معمولی است. در استفاده از بخاری‌های برقی معمولی نیز جریان همرفت اتفاق می‌افتد؛ اما سرعت رخ‌دادن آن بسیار کم است و مدت‌زمان گرم‌شدن محیط طولانی‌تر می‌شود.

آشنایی با اجزای اصلی یک فن هیتر

حالا که با شیوه گرمایش فن‌هیترها آشنا شدیم، بیایید نگاهی به ساختمان کلی این دستگاه‌های گرمایشی بیندازیم. توجه داشته باشید که فن هیترها در مدل‌های متنوعی تولید می‌شوند. از فن هیترهای رومیزی گرفته تا فن هیترهای ایستاده، هرکدام از این دسته کارایی خود را دارند و در مکان‌های متفاوتی مورداستفاده قرار می‌گیرند. بااین‌وجود ساختمان کلی این دستگاه‌ها شباهت‌های زیادی به هم دارد. در ادامه، مهم‌ترین اجزای یک فن هیتر را بدون درنظرگرفتن مدل خاصی معرفی می‌کنیم.

المنت‌های حرارتی

مهم‌ترین بخش در فن هیترها و دیگر مدل‌های بخاری برقی، المنت‌های حرارتی است. زمانی که جریان برق از یک جسم رسانا عبور می‌کند، مقداری از این جریان به‌صورت گرما تلف می‌شود. حالا اگر مقاومت جسم رسانا زیاد باشد، این گرما به حدی است که می‌توان از آن برای گرمایش محیط هم استفاده کرد. فن هیترها بر اساس ظرفیت گرمایشی و مدل‌های متنوع ممکن است یک یا چند المنت حرارتی داشته باشند. طول این المنت‌ها نیز در میزان گرمایش آن‌ها اثرگذار است.

فن الکتریکی

دومین جزء دستگاه که اهمیت ویژه‌ای در این وسایل گرمایشی دارد، بخش فن آن است. فن، گرمای تولیدشده توسط المنت را با سرعت بیشتری در محیط پخش می‌کند و باعث می‌شود هوای اطراف دستگاه جریان بیشتر و قوی‌تری داشته باشد. قدرت فن باید در تناسب با دستگاه باشد. برای مثال، استفاده از یک فن قوی برای یک فن‌هیتر کوچک کارایی آن را بهبود نمی‌بخشد؛ بلکه حتی می‌تواند کارایی آن را مختل کند.

ترموستات<

داشتن ترموستات از مهم‌ترین فاکتورهای خرید یک فن هیتر است. فن هیترها مصرف انرژی نسبتاً بالایی دارند. این مصرف انرژی اغلب به کمک یک ترموستات مدیریت می‌شود. زمانی که برای گرمایش اتاق از فن هیتر استفاده می‌کنید، می‌توانید عملکرد دستگاه را تنظیم نمایید؛ به‌نحوی‌که اگر دستگاه به دمای موردنظر رسید، ترموستات جریان برق دستگاه را به‌صورت خودکار قطع کند و از مصرف بیش از اندازه انرژی جلوگیری کند. مسلماً وقتی دمای هوا از میزان تعیین شده پایین‌تر بیاید، ترموستات مجدداً جریان الکتریسیته را برقرار خواهد کرد.

تایمر

فن‌هیترهای امروزی اغلب به سیستم تایمر نیز مجهز شده‌اند. اگر بخواهید زمان مشخصی را برای کارکردن دستگاه انتخاب کنید، این تایمر به شکل مطلوبی شما را یاری خواهد کرد. برای مثال، ممکن است تایمر را به شکلی تنظیم کنید که فن هیتر در طول شب روشن باشد و هنگام طلوع خورشید خاموش شود؛ چراکه شب‌ها هوا سردتر است و اعضای خانواده تحرک کمتری دارند. استفاده از تایمر باعث مصرف کمتر انرژی و بالاتر رفتن عمر فن هیتر خواهد شد.

بدنه فن هیتر

در طراحی بدنه فن هیتر ممکن است از ترکیب فلز و پلاستیک فشرده استفاده شود؛ به‌نحوی‌که بخش پشتی دستگاه از جنس پلاستیک فشرده یا پلیمرهای دیگر، و بخش جلویی آن از جنس فلز باشد. مواد پلیمری از نظر حرارتی عایق بهتری هستند و جلوی تلف‌شدن انرژی گرمایشی دستگاه را از ناحیه پشتی می‌گیرند. علاوه بر این، وزن کمتری دارند و جابه‌جایی دستگاه را ساده‌تر می‌کنند. شکل طراحی فن هیترها نیز بسته به مدلشان نیز متفاوت است.  

کاربردهای فن هیتر

از فن هیترها در مکان‌های متفاوتی می‌توانید استفاده کنید. این وسایل گرمایشی، مدل‌های متنوعی دارند و در ظرفیت‌های گرمایشی متنوعی تولید می‌شوند. مدل‌های کوچک‌تر فن هیترها که مدل‌های رومیزی نیز خوانده می‌شوند، برای اتاق‌های کوچک، محیط‌های کاری و استفاده‌های شخصی گزینه مناسبی هستند. اگر کارمند هستید یا برای فروشگاه خود دنبال یک وسیله گرمایشی مناسب می‌گردید، یک فن هیتر رومیزی انتخاب مناسبی برای شماست.

علاوه بر مدل‌های رومیزی، می‌توانید از مدل‌های بزرگ‌تر نیز برای گرمایش اتاق‌ها بهره ببرید. این مدل‌ها هیتر خانگی خوانده می‌شوند و در مواقعی مورداستفاده قرار می‌گیرند که گرمایش محیط از طریق گاز شهری سخت یا ناممکن باشد. برای مثال اگر به وسایل گرمایشی مثل شوفاژ یا رادیاتور دسترسی نداشته باشید، یک فن هیتر خانگی گزینه مناسبی برای شماست.

علاوه بر مدل‌های بالا ممکن است با فن‌هیترهای صنعتی و نیمه‌صنعتی نیز روبرو شده باشید. این فن هیترها برای فضاهای سربسته بزرگ مورداستفاده قرار می‌گیرند. فن هیترهای صنعتی و نیمه‌صنعتی اغلب به شکل ایستاده طراحی می‌شوند و به فن قدرتمندی نیز مجهز می‌شوند. در فضاهای گلخانه‌ای، انبار کارخانه‌ها، مساجد و مکان‌هایی که دسترسی به گاز سخت است، می‌توانید از این مدل‌های صنعتی استفاده کنید.

مزایای فن هیتر

چرا باید از یک فن هیتر برای گرمایش کمک بگیریم؟ آن هم با وجود انواع و اقسام وسایل گرمایشی؟ برای رسیدن به جواب این سؤال، بیایید نگاهی به مزیت‌های فن‌هیتر داشته باشیم.

1. عدم نیاز به نصب: تقریباً تمامی مدل‌های فن هیتر به شکل پرتابل و قابل جابه‌جایی طراحی می‌شوند و نیازی به نصب آن‌ها نیست.
2. عدم تولید گازهای آلوده‌کننده: استفاده از جریان الکتریسیته به این معناست که خبری از تولید گازهای CO2 و دیگر گازهای آلوده‌کننده محیط نیست. درواقع هوای محیط شما در پاک‌ترین حالت ممکن خواهد بود. خطر گازگرفتگی نیز وجود نخواهد داشت و امنیت محیط به‌خوبی تأمین می‌شود.
3. قابلیت جابه‌جایی: فن‌هیترها را می‌توانید از اتاقی به اتاق دیگر ببرید و در هرجایی که خواستید از آن‌ها استفاده کنید.
4. راه‌اندازی آسان: برای راه‌اندازی یک فن‌هیتر فقط نیاز به جریان برق دارید. اگر بتوانید یک جریان برق 220 ولت را مهیا کنید، پس می‌توانید از یک فن هیتر بهره ببرید.
5. توان گرمایشی: فن هیترها نسبت به دیگر وسایل گرمایشی الکتریکی توان گرمایشی بالاتری دارند و کارایی آن‌ها بهتر است.

معایب فن هیتر

مسلماً هر وسیله الکتریکی در کنار مزایای خود، یک سری معایب هم خواهد داشت. بیایید نگاهی به معایب اصلی فن هیتر بیندازیم.

1. مصرف بالای انرژی: هیترهای برقی به‌طورکلی مصرف انرژی بالایی دارند. این را بگذارید در کنار قیمت بالای برق در برابر قیمت پایین گاز که استفاده از وسایل گرمایشی برقی را فقط در موارد خاص ممکن می‌کند.
2. خطرآفرینی: اگر المنت‌های فن هیتر بیش از اندازه داغ شوند و وسایل آتش‌گیر مثل پرده اتاق در نزدیکی آن باشد، امکان آتش‌گرفتن پرده وجود دارد. پس باید حواستان باشد که فن‌هیتر را کجا قرار می‌دهید.
3. گرمایش محدود: از فن‌هیتر فقط در مکان‌های خاصی می‌توانید بهره ببرید. این وسایل گرمایشی برای محیط‌های باز یا فضاهای گسترده ایجاد مشکل می‌کنند.